Z czego składa się rower? ABC SzajBajka - części roweru, cz. 1.

[SzajBajk]

Z czego zbudowany jest rower?

Tym tematem otwieramy serię artykułów poświęconych początkującym kolarzom. Stworzą one elementarz przydatny każdemu, kto dopiero rozpoczyna przygodę z rowerami. Artykuły będą pisane prostym językiem, a po zaznajomieniu się z nimi, będziecie mogli z dumą wkroczyć do sklepu rowerowego i powiedzieć: "poproszę zmieniarkę tylną o pojemności 45, z mocowaniem "dajrekt maunt", regulowanym sprzęgłem i szarym pantografem" Opisując podstawowe części roweru, podam też, jakie jego właściwości będą od nich zależne.

Rama - dusza roweru.

Wszystkie części, o których będzie mowa poniżej są w jakiś sposób umocowane w ramie roweru. Nazywa się ją faktycznie "duszą roweru", ponieważ właśnie rama w dużej mierze decyduje o:

W ramie tkwi charakter Twojej maszyny...

• właściwościach jezdnych i komforcie roweru, uzyskiwanych dzięki geometrii,
• wadze roweru, zależnej od użytych materiałów,
• wyglądzie roweru (czynnik bardzo ważny),
• kompatybilności rozmaitych części (możliwości mocowania w rowerze różnych grup osprzętu).

Na co zwrócić uwagę przy zakupie ramy, bądź roweru na danej ramie?

1. Rozmiar - wymieniam ten czynnik jako pierwszy, ponieważ nie wolno się spieszyć w tej materii, nie możemy też dać sobie "wcisnąć" danej ramy w sklepie, którego właściciel po prostu innego rozmiaru nie posiada. Od rozmiaru ramy będzie zależał nasz komfort, zdrowie, a więc i przyjemność z jazdy.
2. Geometria - dla początkujących ten termin może brzmieć przerażająco, ale sprawa nie jest tak skomplikowana i wyjaśnię to w kolejnym artykule. W geometrii roweru leży nie tylko nasz komfort, ale także zachowanie się roweru w różnych warunkach.
3. Materiał - stal, aluminium, karbon, bambus, tytan itd.

Koła.

Koła zbudowane są najczęściej z obręczy, połączonej za pomocą szprych do piasty, kryjącej w sobie łożyska, dzięki którym koła się kręcą. Od kół zależeć będą w dużej mierze:

• właściwości jezdne roweru (sztywność, tłumienie drgań, toczenie się, zachowanie w zakrętach),
• waga roweru - koła ważą zwykle znacznie więcej niż rama (tanie koła 29" to waga ponad 2 kg za parę; wyczynowe, najczęściej karbonowe koła ważą około 1kg),
• wygląd roweru - podobnie, jak w samochodach, ten sam rower na różnych kołach może wyglądać beznadziejnie, tak sobie, albo wręcz mega odlotowo.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze kół?

1. Rozmiar - jeżeli chodzi o zakup całego roweru, przemyśl wielkość kół. O ile w rowerach szosowych dla dorosłych istnieje w zasadzie jeden rozmiar, o tyle w rowerach górskich mamy do wyboru aż trzy rozmiary. Chodzi o średnicę kół: 26", 27,5" oraz 29". Koła 26-calowe będą dobrym wyborem dla osób niskich i bardzo często także dla kobiet. Rowery na tzw. "małym kole" są łatwiejsze do opanowania w zakrętach i lżejsze. Najpopularniejszym rozmiarem kół do ogólnie pojętego kolarstwa górskiego jest 29 cali. Rower na takich kołach łatwiej toczy się po nierównościach i lepiej sobie radzi na grząskiej nawierzchni. Wymaga jednak większych umiejętności na krętych ścieżkach. Więcej na ten temat w odrębnym artykule.
2. Ilość szprych - im mniejsza ilość szprych w kołach, tym niższa ich masa i lepsza aerodynamika, jednak za tym nierzadko idzie mniejsza wytrzymałość i niższy limit wagowy kolarza. Zwłaszcza dla kolarzy ważących znacznie powyżej 90 kg, dobrym posunięciem będzie wybór, lub złożenie kół mających 28 i więcej szprych.
3. Materiał - koła z obręczami aluminiowymi są najlepszym wyborem do codziennej jazdy oraz treningów. Obręcze, a nawet piasty wykonane z karbonu stają się dziś coraz wytrzymalsze, wciąż jednak kosztują wielokrotnie więcej, niż ich aluminiowe odpowiedniki. Polecam dobre, karbonowe koła jako odrębny komplet, używany w ważnych zawodach.

Opony - Twój kontakt z podłożem.

Ogumienie roweru jest bardzo istotne i stanowi o:

• przyczepności roweru w różnych warunkach,
• komforcie związanym z pochłanianiem drgań.

Na co zwrócić uwagę przy zakupie opon do roweru?

1. Szerokość - poza faktem oczywistym, czyli rozmiarem pasującym do kół, właśnie szerokość będzie istotnym elementem, decydującym o właściwościach opony. W rowerach szosowych najpopularniejsze stały się ostatnio opony o szerokości 25 mm. Są one uniwersalne i wciąż bardzo szybkie. W rowerach MTB (górskich) najpopularniejsze szerokości opon to 2.1 do 2.25 cala i takie polecałbym większości kolarzom górskim.
2. Typ opony / bieżnik - im bardziej agresywny bieżnik, tym lepsza przyczepność w trudnym terenie, a gorsza na ubitej drodze, zwłaszcza na asfalcie. Im bieżnik jest rzadszy (mniejsza ilość klocków), tym lepiej opona poradzi sobie w błocie (mniej się zalepia, a lepiej czyści).
3. Kompatybilność z systemem bezdętkowym - zdecydowanie polecam rozważenie zakupu opon, które umożliwią jazdę bez dętek (Tubeless Ready). System bezdętkowy znacznie zmniejsza ryzyko łapania tzw. "kapci" i umożliwia stosowanie dużo niższego ciśnienia w oponach, co wydatnie zwiększa komfort i przyczepność w terenie.

Napęd.

Napęd roweru składa się z mechanizmu korbowego (zębatki z przodu), kasety lub wolnobiegu (zębatki z tyłu), łańcucha oraz przerzutek sterowanych z kierownicy za pomocą manetek. Od wybranego przez Ciebie napędu zależeć będzie:

• zdolność roweru do pokonywania stromych wzniesień,Korba może posiadać od 1 do 3 zębatek.
• możliwość osiągania dużych prędkości podczas zjazdów,
• waga roweru,
• sprawność zmiany przełożeń,
• częstotliwość wymiany części,
• możliwość dobrania komfortowego przełożenia.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze napędu?

1. Ilość przełożeń z przodu i z tyłu - najpopularniejsze systemy to: 3x8, 3x9, 3x10, 3x11, 2x11, 1x11, 1x12. Im więcej przełożeń, tym łatwiej dobrać odpowiedni bieg przy danej prędkości i nachyleniu terenu. Więcej na ten temat w odrębnym artykule.
2. Wielkość zębatek - w odróżnieniu od ilości przełożeń, wielkość zębatek umożliwi rozwijanie różnych prędkości.

Przerzutka przednia.

To jest właśnie "tylna zmieniarka". Zmienia ona położenie łańcucha na zębatkach.

Ta kaseta posiada 11 rzędów (przełożeń).

Za pomocą takiej manetki sterujemy tylną przerzutką.

Oto pojedynczy mechanizm korbowy (jednoblat).

Hamulce.

Hamulce to Twoje bezpieczeństwo i wygoda. Właściwy wybór zadecyduje o:

• skuteczności zatrzymania roweru w warunkach suchych i mokrych,
• modulacji (przewidywalnego dozowania siły hamowania),
• odporności na przegrzanie.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze hamulców?

1. Hamulce szczękowe, czy tarczowe - nie każda rama roweru oraz widelec są przystosowane do obu rodzajów hamulców. Dobrej jakości hamulce tarczowe najczęściej są skuteczniejsze.
2. Hamulce hydrauliczne, czy mechaniczne - hamulce, których tłoczki są poruszane przez płyn hamulcowy są zwykle mocniejsze i pracują płynniej od systemów opartych na stalowych linkach, choć zaletą tych drugich jest niższa cena i prostota budowy.
3. Wielkość tarcz hamulcowych - im większa średnica tarcz hamulcowych, tym skuteczniejsze hamowanie. Tarcze w rowerach szosowych mają zwykle 160 mm średnicy, a w rowerach górskich 180 - 203 mm.

Punkty podparcia.

Chodzi o następujące części, na których wspiera się kolarz:

• pedały - platformowe lub zatrzaskowe (w połączeniu ze specjalnym butem dają możliwość wpinania się),
• kierownica z chwytami - od jej kształtu i szerokości zależy Twoja pozycja na rowerze i kontrola nad nim,
• mostek - na nim wspiera się kierownica (może mieć różne długości oraz kąt nachylenia),
• siodełko - niezmiernie ważny element roweru (MUSI być dopasowany do Ciebie),
• sztyca -  wsuwa się w rurę podsiodłową ramy, dzięki czemu ustawiamy wysokość siodełka; od jej kształtu zależy Twoja pozycja i komfort na rowerze.

Tzw. "baranek" to rodzaj kierownicy do roweru szosowego.

Sztyca o aerodynamicznym kształcie.

Pedały zatrzaskowe umożliwiają wpięcie się w nie buta.

Kształt, twardość i ew. wycięcie siodełka musi pasować Twojej fizjonomii, wadze oraz stylowi jazdy.

Typowe wygięcie sztycy, zwiększające komfort na nierównościach.

Poznaliśmy już podstawy! Teraz będzie nam dużo łatwiej kupić rower. A dlaczego by nie złożyć roweru samemu? Kolejne części ABC SzajBajka odkryją przed nami dalsze tajniki wiedzy na temat tych wspaniałych maszyn...